21 октябрь - Ўзбек тили байрам куни

Ўзбек тили халқимиз учун миллий ўзлигимиз ва мустақил давлатчилик тимсоли, бебаҳо маънавий бойлик, буюк қадриятдир.
 

Ш.М.Мирзиёв
Ўзбекистон Республикаси президенти

 

                

            Xalqning Vatani, davlati kabi yana bir buyuk, ehtimolki, birlamchi boyligi bor. Bu – uning tili. Aynan til odamlar guruhini bir millat sifatida biriktiradi, yaʼni xalqni – xalq, millatni – millat qiladi.
           1989-yil 21-oktyabr. “Davlat tili haqida”gi qonun qabul qilinib, oʻzbek tiliga davlat tili maqomi berildi. Xalqimizning muqaddas qadriyatlaridan biri boʻlgan ona tilimiz oʻzining qonuniy maqomi va himoyasiga ega boʻldi. Ona tilimiz milliy oʻzligimizdir. Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida davlat tilining maqomi huquqiy jihatdan mustahkamlab qoʻyilgan. Shu tariqa oʻzbek tili mustaqil davlatimizning Bayrogʻi, Gerbi, Madhiyasi qatorida turadigan, qonun yoʻli bilan himoya qilinadigan muqaddas davlat ramziga aylandi. Vatanimiz mustaqilligining maʼnaviy asoslarini mustahkamlash, xalqimiz, avvalo, yosh avlodni milliy qadriyatlarimizga muhabbat va sadoqat ruhida tarbiyalashda oʻzbek tilining ahamiyati tobora ortib borayotir.
             

Абдумажидов Ғ.

"Ўзбекистон Республикасининг давлат тили ҳақида"ги Қонунга шарҳлар. - Т.: "Адолат", 2004 - 64 б.

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан қабул қилинган "Давлат тили ҳақида"ги Қонун (янги таҳрирда) шарҳларида унинг қўлланиши билан боғлиқ энг муҳим масалалар баён этилган. Уларда Конституция ва бошқа қонунчилик ҳужжатларининг шарҳланаётган Қонунга дахлдор бўлган талаблари ва қоидалари ҳисобга олинган.

Она тили - Давлат тили: (Ўқув қўлланма-мажмуа) Ўзбекистон Республикасининг "Давлат тили ҳақида"ги Қонунига оид ҳужжатлар / Тузувчилар: Н.Жумахўжа, Р.Жомонов. - Т.: "Адолат", 2004. - 80 б. - (Давлат ва миллат рамзлари).

Мазкур ўқув қўлланма-мажмуада Ўзбекистон Республикасининг "Давлат тили ҳақида"ги ва "Лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбосини жорий этиш тўғрисида"ги қонунларининг матнлари ҳамда мазкур қонунлар билан боғлиқ ҳужжатлар жорий алифбода ва ўзбек лотин алифбосида берилган.

Mustaqillik: Izohli Ilmiy-ommabop lug`at // Mualliflar: M.Abdullayev, M.Abdullayeva va boshq.; R.Ro`ziyev va Q.Xonazarov umumiy tahririda. To`ldirilgan uchinchi nashri/ - T.: "Sharq", 2009. - 560 b.

Исомиддинов Зуҳриддин

21 октябрь - ўзбек тилига Давлат тили мақоми берилган кун / З.Исомиддинов. - Матн: тўғридан-тўғри // Huquq va burch. - 2014. - №10. - 34-35 б.

Тилни асраш, ривожлантириш - миллатнинг юксалиш демакдир

Миртожиев, Миразиз

Ҳозирги ўзбек тили (Олий ўқув юртига кирувчилар учун ўқув қўлланма). - Т.: "Ўқитувчи" нашриёти, 1992. - 168 б.

Олий ўқув юртига кирувчилар қайси олий ўқув юртининг қайси факультетига кираётган бўлмасин, улар, албатта, ҳозирги ўзбек адабий тили (она тили)дан имтиҳон топширишларига тўғри келади. Ҳозирги ўзбек адабий тилидан топшириладиган имтиҳон икки хил бўлади: 1) ёзма; 2) оғзаки.

Ҳозирги ўзбек адабий тилининг ёзма имтиҳон барча факультетга кирувчилардан талаб қилинади. Бу имтиҳон ўзига хос бўлиб, ўзбек адабиёти билан бирга олинади. Бунда кирувчилар ўзбек адабиётидан иншо ёзадилар.

Усмонова, М., Азларов Э., Шарипов Ғ.

Ўзбек тили (Университетлар ва педагогика институтларининг рус группалари учун қўлланма). Қайта ишланган ва тўлдирилган иккинчи нашри. - Т.: "Ўқитувчи",1991. - 303 б.

Тил - давлат тимсоли, мулки

Rahmatullayev Sh., Hojiyev A.

O`zbek tilining imlo lug`ati. - T.: "O`qituvchi", 2003. - 240 b.

Bu lug`at lotin yozuviga asoslangan o`zbek alifbosini joriy etish bo`yicha respublika davlat komissiyasining topshirig`i bilan yangi alifboga va yangi imlo qoidalariga mos holda tuzildi.

Nurmonov A.

Hozirgi o`zbek adabiy tili: Akademik litseylarning 1-bosqich talabalari uchun darslik. - 2-qayta ishlangan va to`ldirilgan nashri / A.Nurmonov, A.Sobirov, N.Qosimova; O`zbekiston Respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi; O`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi markazi; O`rta maxsus, kasb-hunar ta`limini rivojlantirish instituti. - T.: "O`zbekiston" nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2005. - 232 b.

Rafiyev Abduroziq

O`zbek tili. Kasb-hunar kollejlarining rus guruhlari uchun o`quv qo`llanma. - T.: "ILM ZIYO", 2006. - 160 b.

Ushbu qo`llanma kollejlarning ta`lim rus tilida olib boriladigan guruhlari talabalarining o`zbek tilidan o`g`zaki va yozma nutqlarini boyitish maqsadida tayyorlangan.

Сўз - забаржад, сўз - гавҳар, олтин

Абадият гулшани: II китоб: Алишер Навоий таваллудининг 575 йиллигига бағишланади. Лойиҳа муаллифи Ў. Раҳматов. – Т.: “Sharq”, 2016. – 192 б.
 

Салихов Ш.

Ўрта асрлар Шарқининг машҳур олим ва мутафаккирлари: китоб-альбом / Ш.Салихов ва бошқ. - Тошкент: "Ўзбекистон", 2016. - 156 б.

Ушбу китобда Шарқ Уйғониш даврларида яшаб ижод қилган ўттиздан ортиқ олим ва мутафакккирларнинг ҳаёти ва илм-фанда эришган ютуқлари ҳақидаги қисқача маълумотлар мавзу бўйича хронологик тартиб асосида берилди.

Навои, Алишер

Жемчужные строфы / А.Навои; АН РУз, Гос. Литературный музей им. Алишера Навои. - Ташкент: ИПТД "O`qituvchi", 2014. - 160 с.

Название книги "Назм ул-жавохир" означает "Жемчужные строфы". Великий поэт Алишер Навои создал это "ожерелье" из мудрых изречений халифа Али, изложенных на арабском языке в его книге "Наср ул-лаолий", что означает "Драгоценности в прозе". Навои переложил эти изречения на узбекский язык в четверостишиях (рубаи), используя стихотворную форму, где все четыре строки рифмуются между собой.

Абдурахимов, Максуд

Жемчуг древних истин: Золотое наследие / Отв. ред. Т.Мирзаев. - Т.: "Маънавият", 2002. - 128 с.

Основу книги писателя-ориенталиста Максуда Абдурахимова составляет богатейшее устное наследие самобытного и талантливого узбекского народа. Она включает в себя восточные новеллы и миниатюры, в которых утверждается непреходящий авторитет духовных достижений прошлых веков.

Толстой, Л.Н.

Мысли мудрых людей. - М.: Художественная литература, 1990. - 383 с.

Лев Николаевич Толстой с большой охотой составил первый сборник "Мысли мудрых людей на каждый день", вышедший в 1903 году и репринтно воспроизведенный в 1990 году. Он ежедневно прочитывал из него мысли на данное число и то же самое советовал делать своим знакомым и незнакомым. Добавим, что в книге читатель найдет избранные мысли Диогена, Марка Аврелия, Сократа, Конфуция, Будды, Аристотеля, Руссо, Канта, Шиллера, Вольтера, Достоевского и др.

Ашукин, Н.С., Ашукина М.Г.

Крылатые слова: Литературные цитаты; Образные выражения. - 4-е изд., доп. - М.: Худож. лит., 1987. - 528 с.

В книгу вошло более полутора тысяч крылатых слов - цитат, образных выражений, изречений исторических лиц, а также ставших нарицательными имен мифологических и литературных персонажей, употребляющихся сейчас или употреблявшихся прежде в русской литературной речи XIX-XX вв.